27
Tersyüz
Öğrenme Modeli
Güneş Akça
anayi toplumundan bilgi
toplumuna geçiş yaparken aile,
toplum, iş ve birçok paydaş bu
değişimden etkilenmiş ve
değişmiştir. Ancak bununla
beraber bu değişime ayak
uyduracak bireylerin yetiştirilmesi için gerekli
olan eğitim sistemi sanayi toplumundaki
sistem ile hizmet vermeye devam etmiştir.
Teknolojinin değişmesi okullarda bir miktar
değişim yaratsa da 200 yıllık okul yapısı
bugün bilgi toplumu ihtiyaçlarını karşılamaya
çalışmaktadır. Her ne kadar değişime ihtiyaç
duyulsa da bu yöndeki adımlar oldukça yavaş
atılmaktadır. Bu süreç işlemeye devam
ederken 2020 yılının başında ortaya çıkan
COVID-19 virüsü ile birlikte eğitim sistemi hızlı
bir şekilde değişime gitmek zorunda kalmış
ve uzaktan eğitim uygulamaları hayata
geçirilmiştir. Ancak bu duruma gerek
toplumsal gerek de teknolojik altyapı olarak
hazır olunmadığı için birçok sorunla
karşılaşılmıştır. Bununla birlikte pandeminin
devam etme durumu ve bilgi toplumuna
uygun bireyler yetiştirmenin önemi göz
önüne alındığında “yeni normal” olarak
adlandırılan bundan sonraki süreçte eğitim
sisteminde beklenen değişim gerçekleşecek
görünmektedir. Her dersin kendine özgü
yapısı ve uygulamaya dönük etkinliklerin
olması dolayısıyla tamamen uzaktan eğitim
bazı noktalarda yeterli gelmeyecektir. Bu
noktada okullardaki öğrenci
popülasyonunu azaltmak ve okuldaki saati
daha etkili kullanmak için harmanlanmış
sınıf ya da harmanlanmış öğrenme
uygulaması göze çarpmaktadır. Yapılan
araştırmalar harmanlanmış öğrenme ile
bilgi toplumu bireylerinde beklenen;
yaratıcı ve eleştirel düşünebilme, problem
çözme, yeni fikirlere açık, esnek ve uyumlu,
öz-yönetimli, üretken ve liderlik gibi
becerilerin kazandırılmasının mümkün
olduğunu ifade etmektedir.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Öte yandan sınıftaki zamanın daha etkin ve verimli kullanılması ile ilgili flipped learning
literatürdeki adıyla ters-yüz öğrenme ya da ters tüz sınıf uygulaması ortaya çıkmıştır. Ters yüz
sınıf bir öğretim hedefine ulaşmak için web tabanlı teknolojilerin karıştırılarak kullanılması olarak
tanımlanan harmanlanmış öğrenmenin bir alt türüdür. Alan yazında ters yüz öğrenmenin
tanımını şu şekilde yapılmıştır:
“ ..öğretmenin anlatacağı konuyu teknolojiden faydalanarak önceden hazırlayıp öğrenciye bir
öğrenme platformu üzerinden okul dışında sunması ve sınıf ortamında bu konular ile ilgili
bireysel ve grup olarak problem çözme aktiviteleri yapılmasıdır.”
Daha basit ifadeyle öğrencinin teorik bilgiyi evde öğrenip, okulda öğrendiklerini uygulaması
modelidir. Aşağıda ters yüz sınıf tanımının görselleştirilmiş haline yer verilmiştir (Şekil 1).
Şekil 1. Ters yüz sınıf modeli (Gençer, Gürbulak, Adıgüzel (2014)’ten alınmıştır)
2007 yılında Colorado, Woodland Park Lisesi’nde kimya öğretmeni olan Bergmann ve Aoran
Sams dersi kaçıran kaçıran öğrenciler için bir çözüm yolu düşünmüş ve derslerini kaydedip
online ortamda yayınlayabilecekleri bir yazılım satın alarak ders kayıtlarını yayınlamışlardır. Bu
durumun öğrencilerin ilgisini çektiğini gözlemlemişler ve dersteki konuları sınıfta anlatarak
zaman kaybetmek yerine online ortamda dersleri izleyip sınıfta daha çok uygulama, problem
çözme, vb. etkinlikleri yapmaya karar vermişlerdir. Bu süreç ters yüz öğrenmenin ortaya çıkışı
olarak kabul edilmektedir. 1990’larda ise Harvard Üniversitesi’nden Eric Mazur akran öğretim
Öğretmenin bilgiyi
aktarması
Ders ile ilgili hazırlanan
materyallerin çalışılması
Ters Yüz Sınıf Modeli
Geleneksel Model
Öğrencinin konuyu
kavraması
Konuyu destekleyen
aktivite yapılması
Öğretmen yardımı ile
konunun pekiştirilmesi
Öğrencinin konuyu
kavraması
Sınıf içi uygulamalar (Öğretmen ve öğrenci)
Sınıf dışı uygulamalar (Öğrenci) Sınıf içi uygulamalar (Öğretmen ve Öğrenci)
Sınıf dışı uygulamalar
(Öğrenci)
Konuyu destekleyen
aktivite yapılması
Ev ödevleri ile konunun
pekiştirilmesi
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
yöntemini geliştirerek ters yüz öğrenme uygulamalarına başlamıştır. Kısacası bu uygulama 20
yıldır gündemde olmasıyla birlikte teknoloji gelişimi ile ününü artırmıştır.
Bu uygulama günümüz şartları için de uygun görünmektedir. Önceden hazırlanan asenkron
içerikler öğrenme yönetim sistemi veya farklı bir sistem aracılığıyla öğrencilerle paylaşılarak
sınıftaki zamanda uygulama ya da etkileşimi artırmaya yönelik etkinlikler yapılabilir. Ters yüz
öğrenme uygulamasında öğrencilerin Bloom taksonomisinde daha üst basamaklara çıkma
fırsatı sunulduğu savunulmaktadır. Öğrenci konuyu öğrendikten sonra sınıf içi uygulamalarda
bilgiyi uygulamaya geçirip, analiz ya da sentezleyebilir (Şekil 2).
Değerlendirme
Sentez
Analiz
Uygulama
Kavrama
Bilgi
Geleneksel Yöntem
Sınıf içi
Ödev
Değerlendirme
Sentez
Analiz
Uygulama
Kavrama
Bilgi
Ters-yüz Sınıf
Ödev
Sınıf içi
Şekil 2. Bloom taksonomisi ve ters yüz sınıf (Hayırsever ve Orhan (2018)’dan alınmıştır).
Ters-yüz öğrenmenin 4 bileşeni sıralanmıştır. Bu bileşenler;
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
Kaynakça
Gençer, B.G., Gürbulak, N. ve Adıgüzel, T. (2014). Eğitimde yeni bir süreç: Ters- yüz sınıf sistemi. International Teacher Education Conference (ITEC), 5-6.
Zownorega, S. J. (2013). Eectiveness of ipping the classroom in a honors level, mechanics-based physics class.
Kocabatmaz, H. (2016). Ters yüz sınıf modeline ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Journal of Research in Education and Teaching, 5(4), 14-24.
Uluyol, Ç., ve Eryılmaz, S. (2015). 21. Yüzyıl becerileri ışığında FATİH Projesi değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 209-299.
Du, S. C., Fu, Z. T., & Wang, Y. (2014). The ipped classroom-advantages and challenges. In Proceedings of the 2014 International Conference on Economic
Management and Trade Cooperation, 107, 17-20.
Hayırsever, F., & Orhan, A. (2018). Ters yüz edilmiş öğrenme modelinin kuramsal analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 572-596.
Torun, F., & Dargut, T. (2015). Mobil öğrenme ortamlarında ters yüz sınıf modelinin gerçekleştirilebilirliği üzerine bir öneri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 20-29.
Karadeniz, A. (2015). Ters yüz edilmiş sınıar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 322-326.
• Esnek ortam: Hazırlanan online içerik her platformda ulaşılabilir olmalıdır.
• Tasarlanmış içerik (online ve sınıf içi): hem sınıf içi etkinlikler hem online içerikler birbirini
tamamlayacak şekilde ayrı ayrı tasarlanmalıdır.
• Eğitimci: Ters yüz öğrenme daha fazla zaman, bilgi ve efor gerektirir. Eğitimci hem sınıf içi
uygulamaları yönetip yönlendirmeli hem de online olarak öğrenciyi aktif tutmalı.
• Teknoloji: Teknoloji bu sürecin en önemli adımı olabilir. Hangi teknolojilerin kullanılacağı
açıklanmalıdır.
Ters yüz öğrenmenin yapısı incelendiğinde tam öğrenme modeli ile benzerlikler göze
çarpmaktadır. Tam öğrenme modeli programlı öğrenmeye dayanarak aşağıdaki ilkeleri de
içermektedir. Bu ilkeler ters yüz öğrenmede şu şekilde kullanılabilir.
• Küçük adımlar ilkesi: Online kısımda öğrencinin öğrenmesi gereken konuları anlamlı
bütünü oluşturacak şekilde küçük parçalara bölerek öğrenme kolaylaştırılabilir.
• Anında dönüt düzeltme, ipucu, pekiştireç ilkesi: Online kısımda yapılacak etkileşimli
içerikte kullanılabilir. Çünkü öğrencinin sınıfa konuyu öğrenerek gelmesi beklenmektedir.
• Bireysel hız: Öğrenci online kısımda konuyu kendi zamanına ve bireysel hızına göre öğrenir.
• Etkin katılım: Sınıf içi etkinlik ve uygulamalarda öğrenci öğrenme sürecinde daha aktiftir.
• Başarı ilkesi: Avantajları arasında yer alan öğrencinin derse karşı motivasyonu artması
maddesi ile bir tutum değişimi ve bunun sonucunda başarı başarıyı getirir düşüncesi yer
almaktadır.
Ters-yüz öğrenme yapısı gereği öğretmenlerin ya da eğitimcilerin başvuracağı/kullanmak
isteyecekleri bir model olarak görünmektedir. Modelin avantajları ve sınırlılıkları incelenerek
karar verilebilir.
Avantajları;
• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesine imkan sunma,
• İş birlikçi öğrenmeye fırsat sunma,
• Kişiliği ve tercih edilen öğrenme stilleri geleneksel eğitim ortamında performanslarını bozan
öğrencilere özel yarar sağlama
• Sınıfta “ödev” yapmak, öğretmenlere öğrenci zorluklarına daha iyi bir bakış açısı
kazandırma,
• Öğretmenler, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ortaya çıktıkça karşılamak için daha kolay
bir şekilde özelleştirebilmesi ve güncelleyebilmesi,
• Öğretmenin sınıf zamanını daha etkili ve yaratıcı bir şekilde kullanabilmesi,
• Öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif olarak dahil olması,
• Öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının artması,
• Öğrencilerin sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirmesi,
• Geleneksel moda göre öğrenme ve öğrenme deneyimi üzerinde daha büyük pozitif bir etki
(kendi kendini raporlamaya dayanarak)
• Öğretmenlerin sınıfta öğrencilerle daha fazla zaman geçirmesi,
• Öğrencilerin açık uçlu problemleri çözme yeteneklerini geliştirme,
• Öğrencilerin 21. yy. becerilerinin gelişimine katkı sağlama
Sınırlılıkları;
• Öğrenciler gerekli teknolojik imkânlara sahip olmayabilir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktivitelerinin kontrolü çaba ve zaman gerektirir.
• Öğrencilerin sınıf dışı aktiviteleri yapmama durumlarında sınıf içi etkinliklere katılım
gösteremeyebilirler ve bu durum öğrenmelerini olumsuz olarak etkilemektedir. Bunun yanı
sıra sınıf dışı etkinliklerde anında soru sorma seçeneği olmadığı için yanlış öğrenmeler
gerçekleşebilir.
• Bireysel öğrenmede yetersiz olan dezavantajlı öğrenciler, sınıf dışı etkinlikleri yaparken
zorlanabilirler.
• İçsel motivasyonu ve öz düzenleme becerisi düşük olan öğrenciler sınıf dışı etkinlikleri takip
etmekte güçlük çekebilirler.
• Öğrenciler bireysel olarak öğrenmeleri gerektiği için sınıf dışı çeşitli materyal hazırlamak çaba
ve zaman gerektirir.
Alan yazın incelendiğinde Türkiye’de ve dünyada yapılan uygulamalar genel olarak olumlu
sonuç verdiği yönünde olduğu görünmektedir. Sonuç olarak ters yüz öğrenme modeli
öğrenciyi derste daha etkin kılmak ve başarıyı artırmak için uygun bir model olarak görülebilir.
Ancak her ne kadar literatürde başarılı bir model olduğu belirtilse de iyi bir öğretim tasarımı
yapılmadığı sürece istenilen başarı yakalanmayacaktır. İçeriğe ve öğrenenlere uygun bir
tasarımla hem sınıf içi etkinlikleri hem de online içerikleri harmanlanarak sunulmalı ve
değerlendirilmelidir. Bu sürece öğretmen hazır olmalıdır.
